روانشناسی کودک و نوجوان یکی از شاخه‌های روانشناسی است که به مطالعه رفتار، شخصیت، تحول و اختلالات روانی کودکان و نوجوانان می‌پردازد. این شاخه از روانشناسی به دلایل زیر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است:
- کودکان و نوجوانان دارای نیاز‌ها، خصوصیات، سطح تفکر و عملکرد روان‌شناختی متفاوت با بزرگسالان هستند.
- کودکان و نوجوانان در دوران حساس تحول قرار دارند و تاثیرات منفی در این دوران ممکن است بر سلامت روان آن‌ها در آینده تأثیرگذار باشد.
- کودکان و نوجوانان با چالش‌های فراوانی در زمینه‌های خانوادگی، تحصیلی، اجتماعی، هویت، جنسیت و … روبرو هستند.
بنابراین، لازم است کودکان و نوجوانان را به عنوان گروه جمعیتی حساس و قابل تأثیر شناسایی کرده و به آن‌ها توجه لازم را از سوی خانواده، مدرسه، جامعه و حرفه‌ای‌های رشته روانشناسی داد. برخی از راهکار‌های پیشنهاد شده در این زمینه عبارت‌اند از:
- تقویت همکاری بین خانواده، مدرسه و روانشناس در پاسخ به نیاز‌ها و چالش‌های کودکان و نوجوانان. این همکاری می‌تواند با ارائه اطلاعات، مشاوره، حمایت و هدایت به کودکان و نوجوانان کمک کند تا با مشکلات خود بهتر برخورد کنند.
- تشویق کودکان و نوجوانان به برقراری ارتباط با روانشناس و استفاده از خدمات مشاوره. برخی از کودکان و نوجوانان ممکن است احساس شرم، ترس، گناه یا تعصب در مورد مراجعه به روانشناس داشته باشند. لذا لازم است آن‌ها را با فایده‌های مشاوره آشنا کرده و آن‌ها را تشویق کنیم که به صورت دلخواه و داوطلبانه از این خدمات استفاده کنند.
- ارائه خدمات مشاوره مناسب با سن، جنسیت، فرهنگ و شرایط کودکان و نوجوانان. روانشناس باید با توجه به ویژگی‌های هر فرد، روش‌های مناسب را برای برقراری ارتباط، شناسایی مشکلات، تحلیل علل و عوامل، ارائه راه حل‌ها و پیگیری نتایج انتخاب کند.
